Zmiany klimatyczne dotykają również Polskę, która zmaga się z coraz większym problemem z dostępem do wody. Dotyczy to zwłaszcza niektórych regionów kraju, np. Lubelszczyzny. To właśnie dlatego coraz większą popularnością cieszy się xeriscape, czyli trend prowadzenia tzw. „suchych ogrodów”. Składają się one z roślin, które nie wymagają za wiele wody. Jak stworzyć suchy ogród oparty na zasadach xeriscape? Jakie rośliny w nim zasadzić?
Co to jest xeriscape?
Xeriscape to koncepcja ogrodnicza, której głównym celem jest minimalizacja zużycia wody przy jednoczesnym zachowaniu atrakcyjności wizualnej ogrodu. Termin ten pochodzi od greckiego słowa „xeros”, oznaczającego „suchy”, i został po raz pierwszy użyty w Stanach Zjednoczonych w latach 80. XX wieku.
Ogrodnictwo w stylu xeriscape polega na wykorzystaniu roślin odpornych na suszę, stosowaniu technik zatrzymywania wody oraz projektowaniu przestrzeni, która wymaga minimalnej pielęgnacji. Dzięki temu ogrody te są nie tylko ekologiczne, ale także ekonomiczne w utrzymaniu. Nie wymagają też za wiele pracy, a już na pewno znacznie mniej, niż tradycyjny ogród.
Projektowanie ogrodu w stylu xeriscape krok po kroku – poradnik
Przejdźmy teraz do praktyki, bo jest to coś, co Cię zapewne najbardziej interesuje. Jak zaprojektować taki ogród w stylu xeriscape? Na co należy zwrócić szczególną uwagę? Wyjaśniam to w poradniku napisanym w formie krok po kroku.
Krok 1. Przeanalizuj glebę i warunki nasłonecznienia
Każdy ogród zaczyna się od gleby, a xeriscape nie jest pod tym względem wyjątkiem. Gleba powinna być dobrze przepuszczalna, aby woda szybko docierała do korzeni, a jednocześnie zapobiegała zastojom wilgoci. Sprawdź strukturę gleby: jeśli jest zbyt gliniasta, popraw jej przepuszczalność, dodając do niej piasek lub żwir. Natomiast w przypadku gleb piaszczystych, które szybko tracą wilgoć, musisz je koniecznie wzbogacić o kompost lub ziemię z dużą ilością próchnicy, aby zwiększyć ich zdolność do zatrzymywania wody.
Większość roślin xeriscape wymaga pełnego słońca przez większą część dnia, dlatego wybierz miejsce w ogrodzie, które jest nasłonecznione przez co najmniej 6 godzin dziennie. W przypadku terenów zacienionych dobierz gatunki roślin przystosowane do takich warunków. Jest ich niewiele, są to głównie niektóre odmiany traw ozdobnych.
Krok 2. Podziel ogród na strefy wodne
Podział ogrodu na strefy wodne to podstawowa zasada xeriscape. Strefy są niewielkimi sekcjami, które różnią się między sobą zawartością wody. Strefy o najwyższym zapotrzebowaniu na wodę, zawierające zioła oraz kwitnące krzewy, umieść w pobliżu źródła wody – kranu lub zbiornika na deszczówkę. Ułatwi Ci to sprawę w sytuacji, w której trzeba je będzie podlewać.
W dalszych częściach ogrodu zaplanuj obszary z roślinami odpornymi na suszę, które nie wymagają częstego podlewania. Zastosuj tam techniki zatrzymywania wody – mulczowanie czy wykorzystanie kamieni (więcej o nich w dalszej części artykułu). Najbardziej odległe części ogrodu możesz przeznaczyć na ścieżki żwirowe czy dekoracyjne skały, czyli elementy, które w ogóle nie wymagają podlewania.
Krok 3. Dobierz rośliny, które nie wymagają dużo wody
Wybierając rośliny zwróć uwagę na gatunki lokalne i odporne na suszę, które naturalnie występują wt regionie. Są one najlepiej przystosowane do warunków klimatycznych i wymagają minimalnej pielęgnacji. Wprowadź różnorodność – łącz rośliny o różnych wysokościach, teksturach liści i kolorach kwiatów. Pamiętaj, że rodzimy krajobraz często sam podpowiada najlepsze rozwiązania – wystarczy obserwować naturę.
Lista roślin do ogrodu xeriscape
Oto lista roślin, które średnie nadają się do ogrodu xeriscape!
- Lawenda (Lavandula) – Odporny na suszę krzew o intensywnie pachnących kwiatach, który doskonale sprawdza się w słonecznych i przewiewnych miejscach.
- Rozchodnik (Sedum) – Roślina skalna o mięsistych liściach, które magazynują wodę. Idealna do tworzenia okryw i rabat w miejscach nasłonecznionych.
- Kocanka piaskowa (Helichrysum arenarium) – Roślina o srebrzystych liściach i żółtych kwiatach, odporna na suszę i dobrze znosząca piaszczyste gleby.
- Trawa pampasowa (Cortaderia selloana) – Dekoracyjna trawa o wysokich, puszystych kłosach, nadająca ogrodowi elegancji. Wymaga słonecznego stanowiska.
- Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) – Bylina o różowych lub fioletowych kwiatach, odporna na brak wody i uwielbiana przez pszczoły oraz motyle.
- Perowskia łobodolistna (Perovskia atriplicifolia) – Zwiewna roślina o srebrzystych liściach i fioletowych kwiatach, idealna na słoneczne rabaty.
- Szałwia (Salvia) – Roślina o pachnących liściach i intensywnie kolorowych kwiatach, odporna na suszę i łatwa w pielęgnacji.
- Kostrzewa sina (Festuca glauca) – Niska trawa o intensywnie niebieskich liściach, która świetnie sprawdza się jako roślina okrywowa w suchych miejscach.
- Wilczomlecz mirtowaty (Euphorbia myrsinites) – Sukulenty o szarych liściach i żółtych kwiatach, dobrze radzą sobie w warunkach pełnego słońca i ubogiej gleby.
- Agawa (Agave) – Duża roślina o mięsistych liściach tworzących rozety. Idealna na suche tereny i słoneczne stanowiska.
- Barwinek (Vinca) – Roślina okrywowa o błyszczących liściach i niebieskich kwiatach, dobrze rośnie w półcieniu.
- Rojniki (Sempervivum) – Małe sukulenty, które magazynują wodę i idealnie nadają się do skalniaków i rabat.
- Żurawka (Heuchera) – Roślina o kolorowych liściach, dostępna w różnych odcieniach, odporna na suszę i nadająca się do miejsc półcienistych.
- Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum) – Pachnąca roślina okrywowa, która tworzy niskie, gęste kobierce. Kwitnie różowo i dobrze znosi suche stanowiska.
- Ostnica cieniutka (Stipa tenuissima) – Delikatna trawa o zwiewnych kłosach, która dodaje ogrodowi dynamiki i ruchu. Doskonała na suche rabaty.
Krok 4. Stwórz system nawadniania
Choć xeriscape opiera się na minimalnym zużyciu wody, nie oznacza to, że podlewanie jest całkowicie zbędne. Jeśli masz taką możliwość, to zainwestuj w system nawadniania kropelkowego, które dostarczają wodę bezpośrednio do korzeni roślin. Ograniczają one straty wynikające z parowania.
Rozważ także zbieranie wody deszczowej za pomocą beczek lub systemów rynnowych. Zgromadzona deszczówka może być wykorzystywana do podlewania roślin w okresach suchych, co dodatkowo obniży koszty utrzymania ogrodu.
Więcej informacji na temat inteligentnych systemów podlewania znajdziesz w naszym artykule na ten temat:
Krok 5. Zastosuj mulczowanie
Mulczowanie to jedna z najskuteczniejszych technik w ogrodzie xeriscape. Warstwa mulczu, np. kory, żwiru lub trocin, chroni glebę przed utratą wilgoci, ogranicza rozwój chwastów i reguluje temperaturę podłoża. Rozsyp mulcz wokół roślin, zwracając uwagę, aby nie zakrywać ich pni, bo inaczej mogą one zacząć gnić.
Krok 6. Rozplanuj ścieżki i elementy architektury krajobrazu
W ogrodzie xeriscape ważną rolę odgrywa planowanie ścieżek oraz elementów krajobrazowych – pergole, ławki oraz altany. Ścieżki żwirowe lub kamienne nie tylko ułatwiają przemieszczanie się po ogrodzie, ale także stanowią barierę dla chwastów i pomagają w zarządzaniu wodą opadową. Elementy architektury krajobrazu, wykonane z naturalnych materiałów idealnie współgrają z estetyką xeriscape. Uważaj tylko, by nie rzucały one za dużo cienia na rośliny, które wymagają słońca do rozwoju.
Jak pielęgnować ogród xeriscape?
Suchy ogród wymaga niewielkiej ilości pracy. Zazwyczaj wystarczy jedynie regularnie przycinać rośliny i uzupełniać warstwę mulczu. Czasami trzeba podlewać niektóre rośliny, szczególnie w wyjątkowo suchych okresach roku, ale nie wolno z tym przesadzać, żeby rośliny nie zaczęły gnić.
Doświadczony budowlaniec z 20-letnim stażem w zawodzie. Najpierw zajmował się budownictwem przemysłowym, a potem praktycznymi remontami. Prywatnie miłośnik hokeju oraz genealogii.